Χρησιμοποιώντας έγγραφα μαζί με άτομα με άνοια και διαταραχές μνήμης
Αποκόμματα εφημερίδων, επιστολές, καρτ-ποστάλ, ευχετήριες κάρτες, σκίτσα, πιστοποιητικά κ.α. μπορεί να βοηθήσουν τα άτομα με άνοια να θυμούνται ποιοι ήταν, πού ήταν και τι έκαναν και μπορεί να χρησιμεύσουν σε θεραπευτικές συνεδρίες που βασίζονται στην ανάκληση αναμνήσεων.
Γιατί είναι χρήσιμη αυτή η διαδικασία;
Τα έγγραφα είναι απτά αντικείμενα που μπορούν να προκαλέσουν έντονες αναμνήσεις.
Η ενεργοποίηση ακέραιων αναμνήσεων και η τόνωση των συζητήσεων μπορεί να βελτιώσει τη σχέση μεταξύ των ατόμων με άνοια με τις οικογένειες και τους φροντιστές τους.
Τελικά, αυτή η διαδικασία μπορεί να βελτιώσει την ποιότητα της φροντίδας που λαμβάνουν τα άτομα με άνοια.
Δραστηριότητες:
1. Που να βρείτε αναμνηστικά έγγραφα


Τι θα κερδίσετε;
Τα έγγραφα μπορούν να είναι πραγματικά χρήσιμα στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων αναπόλησης/ανάκλησης αναμνήσεων, ωστόσο μερικές φορές μπορεί να είναι δύσκολο να βρεθούν, για παράδειγμα εάν το άτομο με άνοια και διαταραχές μνήμης ή η οικογένειά του/της δεν τα έχει κρατήσει, μη αναγνωρίζοντας την πιθανή αξία τους. Υπό αυτή την έννοια, τα αρχεία μπορούν να προσφέρουν έγγραφα που τα άτομα συχνά δεν έχουν πλέον στην κατοχή τους: (διαφημίσεις, ανακοινώσεις γάμων, προσφορές, βραβεία...) και να τα παρέχουν ψηφιακά.
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ
Κατεβάστε το PDF αρχείο της δραστηριότητας:
Που να βρείτε αναμνηστικά έγγραφα
Τι μπορεί να είναι αναμνηστικά έγγραφα ή έγγραφα μνήμης;
Επαγγελματική ζωή: βραβεία, τιμητικές διακρίσεις, πιστοποιητικά, επαγγελματικές κάρτες, εισιτήρια ή φυλλάδια από εκδρομές της εταιρείας ...
Αναψυχή: εισιτήρια ή φυλλάδια από εκδηλώσεις ή διακοπές, κάρτες, αναμνηστικά ...
Χόμπι: αποκόμματα αθλητικών εφημερίδων, εξώφυλλα δίσκων, πιστοποιητικά από αγώνες μπασκετ ή κολύμβησης, κάρτες μελών ...
Σχολείο: διπλώματα, έλεγχοι, σελίδες από σχολικά βιβλία ή τετράδια ...
Οικογένεια και φίλοι: καρτ ποστάλ, κάρτες γενεθλίων, πιστοποιητικά γέννησης ή γάμου, προσκλήσεις σε πάρτι γενεθλίων ή γάμους ...
Άρθρα και διαφημίσεις από εφημερίδες που αντιστοιχούν στα ενδιαφέροντα του ατόμου με άνοια
Που μπορώ να βρω αναμνηστικά έγγραφα;
Στο σπίτι της οικογένειας
Στο σπίτι ενός γείτονα
Σε παλιές εφημερίδες και περιοδικά
Σε τοπικά αρχεία ή στο μουσείο
Στο διαδίκτυο
Σε καταστήματα της γειτονιάς
Στο σχολείο στο οποίο φοιτούσε το άτομο με άνοια
Στο χώρο όπου εργαζόταν το άτομο με άνοια
Στο σύλλογο στον οποίο ήταν μέλος το άτομο με άνοια
... και σε πολλά άλλα μέρη
Τι θα χρειαστείτε;
Συλλογές αναμνηστικών εγγράφων από το άτομο ή την οικογένειά του (π.χ. διπλώματα συμμετοχής από αγώνες μπασκετ, προσκλητήρια από γάμους, αναμνηστικά ταξιδιών, ταυτότητες, διπλώματα αρχιτεχνιτών, τιμητικές διακρίσεις, εισιτήρια συναυλιών ή αθλητικών αγώνων, κάρτες γενεθλίων κ.α.)
Έγγραφα που έχουν ανακτηθεί από την προσφορά τοπικών/περιφερειακών φορέων. Τα περισσότερα από αυτά θα πρέπει να ψηφιοποιηθούν πριν από τη χρήση.
Σημαντικά έγγραφα που ανακτήθηκαν από το διαδίκτυο.
Σημεία για αναστοχασμό
Για να μπορέσετε να εκτελέσετε αυτή τη δραστηριότητα, θα πρέπει πρώτα να γνωρίσετε την ιστορία της ζωής του ατόμου με άνοια που εξυπηρετείτε.
Ίσως χρειαστεί να δοκιμάσετε με διαφορετικά θέματα προτού βρείτε αυτά που είναι πιο ενδιαφέροντα για το άτομο με άνοια που εξυπηρετείτε.
Παρατηρήστε την αντίδραση του ατόμου με άνοια για να καταλάβετε τι αντίκτυπο έχει η δραστηριότητα σε αυτόν/αυτήν.
Βιβλιογραφικές αναφορές / Πηγές
Europeana (all EU-languages) - Europe’s digital cultural heritage
Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος, Ψηφιακή Βιβλιοθήκη Εφημερίδων
Εθνικά Αρχεία του Κράτους - Συλλογή Εγγράφων
Άλλα εθνικά ή περιφερειακά αρχεία και βιβλιοθήκες
Αρχεία Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας
2. Πώς επιλέγετε αναμνηστικά έγγραφα/ έγγραφα μνήμης;


Τι θα κερδίσετε;
Η επιλογή εγγράφων που έχουν πραγματικά νόημα για το άτομο με άνοια μπορεί να βοηθήσει στην επιδίωξη του στόχου να τα χρησιμοποιήσετε για να διεγείρετε την αναπόληση τους και τη θετική επικοινωνία τους με άλλους. Από την άλλη πλευρά, τα άτομα με άνοια μπορεί να συγκλονιστούν όταν έρχονται αντιμέτωπα με πάρα πολλά οπτικά ερεθίσματα, επομένως είναι σημαντικό να είστε επιλεκτικοί και να επιλέγετε έναν περιορισμένο αριθμό αντικειμένων που θα προτείνετε κάθε φορά. Είναι επίσης χρήσιμο να επιλέγετε έγγραφα που δεν περιλαμβάνουν πάρα πολύ κείμενο και που μπορούν να αναγνωριστούν με μια ματιά(για παράδειγμα επειδή έχουν ένα καλά αναγνωρίσιμο γραφικό ή λογότυπο).
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ
Κατεβάστε το PDF αρχείο της δραστηριότητας:
Πως να επιλέγετε αναμνηστικά έγγραφα
Βήμα 1: Σκεφτείτε τι είδους αναμνήσεις θα θέλατε να προκαλέσετε;
Θέλετε να ξυπνήσετε αναμνήσεις για την παιδική ηλικία, την οικογένεια, την εργασία, τον ελεύθερο χρόνο ή σημαντικά γεγονότα στη ζωή του ατόμου με άνοια;
Σκεφτείτε: τι είναι τα αναμνηστικά έγγραφα, τι είδους έγγραφα μπορεί να είναι αναμηνστικά έγγραφα για το άτομο με άνοια με το οποίο εργάζομαι; Υπάρχει κάτι στο οποίο το άτομο με άνοια αναφέρεται συνεχώς στις συζητήσεις σας; Μπορείτε να σκεφτείτε αναμνηστικά έγγραφα / έγγραφα μνήμης που να καλύπτουν αυτό το θέμα;
Χρήσιμη συμβουλή:
Επιλέξτε έγγραφα που είναι σημαντικά για το άτομο με άνοια και σχετίζονται με ένα αυτοβιογραφικό γεγονός/περίοδο της ζωής του ατόμου, επειδή οι αυτοβιογραφικές αναμνήσεις τείνουν να διατηρούνται παρά τη νόσο.
Βήμα 2: Ξεκινώντας - πού μπορώ να βρω αναμνηστικά έγγραφα / έγγραφα μνήμης στην περιοχή μου;
Ξεκινήστε με την οικογένεια, τους φίλους και τους συναδέλφους - σχεδόν όλοι έχουν μια μικρή ιδιωτική συλλογή αναμνηστικών εγγράφων. Στη συνέχεια, κοιτάξτε τι προσφέρεται στην περιοχή σας μέσω διαδικτυακών συλλογών. Αν ψάχνετε κάτι συγκεκριμένο, ρωτήστε σε φορείς που σχετίζονται με το θέμα, π.χ. ενώσεις, δημοτικά αρχεία, εταιρείες κ.λπ. Όποτε ρωτάτε, ξεκαθαρίστε ότι δεν θέλετε να πάρετε τα έγγραφα, αλλά απλώς να τα φωτογραφίσετε.
Βήμα 3: Επιλέξτε αναμνηστικά έγγραφα / έγγραφα μνήμης
Αφού έχετε επιλέξει το θέμα και έχετε βρει κάποια έγγραφα, πώς μπορείτε να αποφασίσετε ποια είναι τα καταλληλότερα για το άτομο με άνοια;
Αναρωτηθείτε:
Είναι ενδιαφέροντα και έχουν νόημα για τη ζωή του ατόμου με άνοια;
Είναι εύκολα αναγνωρίσιμα για το άτομο με άνοια; Εξετάστε την οπτική αντίθεση, την ανάλυση, τα μικρά κείμενα, την παρουσία οπτικών ενδείξεων που βοηθούν στην αναγνώριση
Εάν όχι, μπορείτε να βελτιώσετε τα γραφικά του εγγράφου (π.χ. επιλέγοντας μόνο μια λεπτομέρεια, επεξεργάζοντάς την, τοποθετώντας την σε σχέση με ένα άλλο έγγραφο ή φωτογραφία;)
Τι θα χρειαστείτε;
Καταιγισμός ιδεών - τι είναι τα αναμνηστικά έγγραφα / έγγραφα μνήμης, τι μπορεί να είναι τα αναμηνστικά έγγραφα για το άτομο με άνοια με το οποίο εργάζομαι.
Αναστοχασμός σχετικά με το τι έχω ήδη καλύψει μέσω φωτογραφιών - μπορούν τα έγγραφα μνήμης να καλύψουν θέματα από τα οποία δεν μπόρεσα να βρω φωτογραφίες; Μπορούν τα έγγραφα μνήμης να καλύψουν κάποια θέματα ακόμη καλύτερα;
Σημεία για αναστοχασμό
Όταν χρησιμοποιούμε τη λέξη "έγγραφο" μπορούμε να αναφερθούμε σε μια ποικιλία αντικειμένων, όπως για παράδειγμα κάρτες γενεθλίων, κάρτες μελών, επικεφαλίδες κ.α.... Μην σκέφτεστε μόνο γραπτά έγγραφα με πολύ κείμενο.
Παρατηρήστε την αντίδραση του ατόμου με άνοια και διαταραχές μνήμης στο έγγραφο που επιλέξατε: έχουν κάποιο νόημα για το άτομο αυτό; Δείχνουν με σαφήνεια τη δραστηριότητα/το θέμα κ.λπ.
Ποια θέματα μπορούν να καλυφθούν με έγγραφα μνήμης - ίσως και καλύτερα από την χρήση φωτογραφιών; Π.χ. ένα δίπλωμα αντί για μια φωτογραφία από την τελετή αποφοίτησης;
3. Πως να αποτυπώσετε έγγραφα και να τα προετοιμάσετε για να τα ανεβάσετε στην εφαρμογή (App) Box of our Memories


Τι θα κερδίσετε;
Μπορούμε να εντοπίσουμε τα έγγραφα που χρειαζόμαστε από μια ποικιλία πηγών και θα είμαστε σε θέση να τα αποτυπώσουμε και να τα οργανώσουμε σωστά (π.χ. με βάση τις ετικέτες, τα θέματα, την αλληλουχία) στο APP για να μπορούμε να τα χρησιμοποιήσουμε με το άτομο με άνοια και διαταραχές μνήμης που εξυπηρετούμε. Μερικές φορές, το "σωστό" έγγραφο μπορεί να είναι λεπτομέρεια ενός ευρύτερου εγγράφου ή το αρχικό έγγραφο μπορεί να έχει υποβαθμιστεί και να πρέπει να βελτιωθεί πριν από τη χρήση του ως ερέθισμα για την ανάκληση αναμνήσεων. Η εκμάθηση αυτού του τρόπου βοηθά στην αύξηση της χρήσης της εφαρμογής και του θετικού αντίκτυπου της δραστηριότητας.
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ
Κατεβάστε το PDF αρχείο της δραστηριότητας:
Βεβαιωθείτε ότι το έγγραφο που χρησιμοποιείτε είναι εύκολα αναγνωρίσιμο - αποφύγετε τα ψιλά γράμματα, το πρόσθετο περιεχόμενο που δεν σχετίζεται με το άτομο με άνοια και επιμείνετε σε έγγραφα με οπτικές ενδείξεις (π.χ λογότυπα, σχέδια κλπ.) που βοηθούν στην αναγνώριση τους. Αναρωτηθείτε αν ένα μέρος του εγγράφου θα ήταν επαρκές. - Αν ναι, κόψτε μέρος του εγγράφου χρησιμοποιώντας το λογισμικό επεξεργασίας φωτογραφιών της συσκευής σας - δείτε το PDF της δραστηριότητας για παραδείγματα.
Τι θα χρειαστείτε;
Όχι ολόκληρα έγγραφα, μόνο τα πιο σημαντικά μέρη τους για να τα αποτυπώσετε και να τα ανεβάσετε στην εφαρμογή.
Κάντε το οπτικό μέρος (λογότυπο, γραφικά, επικεφαλίδες) σημείο εστίασης.
Ένας σαρωτής ή μια φωτογραφική μηχανή για την ψηφιοποίηση εγγράφων.
Το λογισμικό επεξεργασίας φωτογραφιών του κινητού σας τηλεφώνου ή του υπολογιστή σας.
Σημεία για αναστοχασμό
Είναι λειτουργικός ο τρόπος με τον οποίο έχετε οργανώσει τα έγγραφα; - Μπορείτε να βρείτε αυτό που ψάχνετε;
Πώς είναι η ποιότητα των εγγράφων; Μπορείτε να εργαστείτε με αυτά; Μπορείτε να τα βελτιώσετε;
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗ
Προσδιορίστε ποιοι οργανισμοί / ιδρύματα μπορούν να παρέχουν πρόσβαση στους πόρους που αναζητάτε
Αποκτήστε πληροφορίες για τοπικά/περιφερειακά σημαντικά γεγονότα/χώρους/επιχειρήσεις... Τα αρχεία και τα μουσεία μπορούν να σας βοηθήσουν να εντοπίσετε το σχετικό περιεχόμενο. Συζητήστε με τους συμμετέχοντες για το ποια θεωρούν σχετικά θέματα για την περιοχή σας και βοηθήστε τους να εντοπίσουν τοπικό περιεχόμενο.
Τα χρονολόγια και τα χρονικά μπορούν επίσης να παρέχουν σημαντικές πληροφορίες
Κατά τη χρήση εγγράφων με τα άτομα με αναπηρία είναι σημαντικό να εστιάζετε σε:
Πώς να επιλέξετε τα έγγραφα σε σχέση με την ιστορία της ζωής και τα ενδιαφέροντα του ατόμου με άνοια που εξυπηρετείτε
Πώς να προκαλέσετε μια συζήτηση γύρω από το έγγραφο που έχει κάποιο νόημα για το άτομο με άνοια που εξυπηρετείτε.
Πώς να διαχειριστείτε τις συναισθηματικές του αντιδράσεις κατά τη χρήση των εγγράφων (θλίψη, απογοήτευση, αναστάτωση κ.λπ.)
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΩΝ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ
Δημιουργήστε μια (μικρή) επιλογή εγγράφων που μπορείτε να παρέχετε σε άτομα που ζητούν περιεχόμενο και εγκαταστάσεις φροντίδας
Προεπιλέξτε τα κατάλληλα θέματα που σχετίζονται με την περιοχή σας (κόσμος της εργασίας, έθιμα, τόποι αναγνώρισης, εκδηλώσεις... )
Δημιουργήστε μια "δειγματική έκθεση" για να προκαλέσετε ενδιαφέρον και να συμπεριλάβετε όλα τα τμήματα του πληθυσμού όσον αφορά το μεταναστευτικό υπόβαθρο, το φύλο και την κοινωνική κατάσταση.
Να είστε έτοιμοι να παρέχετε τεχνική καθοδήγηση στους χρήστες σε σχέση με θέματα όπως τα πνευματικά δικαιώματα, η ψηφιοποίηση, οι επιλογές λήψης
Χρήσιμες συμβουλές για την αλληλεπίδραση με ένα άτομο με άνοια που έρχεται στο ίδρυμά σας και τα άτομα που το συνοδεύουν: Όταν εμπλέκεται ένα άτομο με άνοια και διαταραχές μνήμης σε μια συζήτηση σχετικά με το παρελθόν του, είναι σημαντικό να κάνετε ερωτήσεις με τον κατάλληλο τρόπο για να αποφύγετε την απογοήτευσή του. Οι απλές, αντικειμενικές ερωτήσεις μπορεί να είναι ιδιαίτερα προκλητικές και αγχωτικές για τα άτομα με άνοια και διαταραχές μνήμης, τα οποία μπορεί να φοβούνται ότι θα απαντήσουν λάθος ή να ντρέπονται που δεν μπορούν να θυμηθούν. Μην αποκλείετε τα άτομα με άνοια μιλώντας κυρίως στο άτομο που τα συνοδεύει, να απευθύνετε το λόγο απευθείας στους ασθενείς.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΦΡΟΝΤΙΣΤΩΝ ΥΓΕΙΑΣ
Ποια θέματα μπορείτε να καλύψετε;
Δεν είναι ασυνήθιστο για τα άτομα με άνοια να έχουν μια αγαπημένη ιστορία στην οποία επιστρέφουν ξανά και ξανά. Αρκετά συχνά η ιστορία θα αναφέρεται σε μια στιγμή κατά την οποία το άτομο αισθάνθηκε ιδιαίτερα ευτυχισμένο ή περήφανο. Το μήνυμα που κρύβεται πίσω από αυτή την επαναλαμβανόμενη ιστορία μπορεί να είναι ότι το άτομο στερείται τώρα αυτή την αίσθηση ταυτότητας και σκοπού. Προσπαθήστε να αναζητήσετε έγγραφα όπως:
Επαγγελματική ζωή: βραβεία, τιμητικές διακρίσεις, πιστοποιητικά, επαγγελματικές κάρτες...
Αναψυχή: εισιτήρια από εκδηλώσεις ή διακοπές, κάρτες, αναμνηστικά.
Χόμπι: αποκόμματα αθλητικών εφημερίδων, εξώφυλλα δίσκων, χαρτιά ράφτη...
Σχολείο: διπλώματα, σελίδες από σχολικά βιβλία ή τετράδια...
Οικογένεια: καρτ ποστάλ, κάρτες γενεθλίων, πιστοποιητικά γέννησης ή γάμου...
Κάρτες μελών
Μπορείτε να επικοινωνήσετε με το τοπικό σας αρχείο/μουσείο και να διερευνήσετε αν μπορούν να σας παράσχουν μια μικρή επιλογή εγγράφων που σχετίζονται με τον τομέα των ενδιαφερόντων σας.
Πώς να επικοινωνήσετε με άτομα με άνοια;
Όταν δείχνετε τις φωτογραφίες στο άτομο με άνοια, θα πρέπει να προσπαθήσετε να ενθαρρύνετε μια συζήτηση, αλλά να αποφύγετε να δημιουργήσετε απογοήτευση λόγω των προβλημάτων μνήμης που αντιμετωπίζει το άτομο.
Σκεφτείτε εκ των προτέρων πώς θέλετε να ξεκινήσετε τη συζήτηση για ένα συγκεκριμένο θέμα. Αποφύγετε να υπεισέλθετε σε πολλές λεπτομέρειες, χρησιμοποιήστε πιο γενική γλώσσα. Δεν χρειάζεται να αναφέρετε συγκεκριμένα γεγονότα, μπορείτε να μιλήσετε για ένα θέμα γενικά.
Μην κάνετε ερωτήσεις τύπου "Θυμάστε πότε...;" Καθώς αυτού του είδους οι ερωτήσεις τους αγχώνουν και συχνά αποτελούν υπενθύμιση της αδυναμίας τους να θυμηθούν.
Είναι προτιμότερο να ηγηθείτε της συζήτησης και να αφήσετε το άτομο να συμμετάσχει. Αντί να θέσετε μια ερώτηση, δοκιμάστε να ξεκινήσετε με το "Εκείνη την εποχή, υπήρχε...".
Το να μοιραστείτε μια ανάμνηση μόνοι σας βοηθά να δώσετε στοιχεία για τα διάφορα πράγματα για τα οποία θα μιλήσετε και μπορεί να βοηθήσει το άτομο να χαλαρώσει και να ανακαλέσει τις αναμνήσεις του πιο εύκολα, χωρίς να φοβάται ότι θα μπερδέψει τα πράγματα ή θα τα ξεχάσει.
Τι πρέπει να λάβετε υπόψη σας όταν εργάζεστε με ένα άτομο με άνοια χρησιμοποιώντας αναμνηστικά έγγραφα;
Δεν είναι όλες οι αναμνήσεις ευχάριστες και θα μπορούσε να θεωρηθεί ρίσκο να ανακαλέσετε αναμνήσεις χωρίς να έχετε ιδέα για το τι μπορεί να βγει στην επιφάνεια. Αλλά δεν είναι απαραίτητα κακό πράγμα αν ένα άτομο γίνεται συναισθηματικό με διαφορετικό τρόπο.
Παρατηρήστε τις αντιδράσεις του ατόμου με άνοια στις φωτογραφίες που δείχνετε: λειτουργούν καλά;
Να είστε ευέλικτοι και έτοιμοι να αλλάξετε τα σχέδιά σας αν συνειδητοποιήσετε ότι οι φωτογραφίες που χρησιμοποιείτε δεν βοηθούν στην τόνωση του ατόμου με άνοια.
Ακούστε με ευγένεια και κατανόηση.
Αφού ακούσετε, προσπαθήστε να δώσετε θετική ανατροφοδότηση. Μπορείτε να πείτε κάτι όπως: "Ήσουν πολύ γενναίος που το ανέλαβες αυτό. Τα κατάφερες, παρόλο που ήταν δύσκολο".
Δεν χρειάζεται πάντα να κατευθύνετε το άτομο σε πιο χαρούμενα θέματα, εκτός αν το άτομο αγχώνεται υπερβολικά. Πολλοί άνθρωποι πλοηγούνται από τις κακές αναμνήσεις κατά τη διαδικασία της αφήγησης ιστοριών.
Ακόμη και οι θλιβερές αναμνήσεις μπορεί να είναι καλές αναμνήσεις - θα παραλείπατε πολύ μεγάλες περιοχές της ζωής αν παρακάμπτετε όλο το ενδεχομένως δύσκολο περιεχόμενο
Πριν φύγετε, μείνετε λίγο περισσότερο με το άτομο και οδηγήστε το σε ένα πιο ευχάριστο θέμα ή ανάμνηση για να ανεβάσετε τη διάθεσή του.