Ελληνικά 
Polski 
Deutsch 
Hrvatski 
Italiano 
Svenska 
English Τότε και Τώρα - Δημιουργώντας Ουσιαστικές Σχέσεις
Η απώλεια μνήμης και η μη αναγνώριση μελών της οικογένειας, όπως τα παιδιά ή τα εγγόνια, είναι εξίσου δύσκολη για τα άτομα με άνοια και διαταραχές μνήμης όσο και για τα μέλη της οικογένειας.
Για το λόγο αυτό, είναι εξίσου σημαντικό να συνεργαστούμε με τους φροντιστές - μέλη της οικογένειας και τα άτομα με άνοια μαζί. Οι ειδικοί μιλούν για τη σημασία των φροντιστών να δημιουργήσουν μια "νέα" σχέση με το μέλος της οικογένειας που πάσχει από άνοια, διότι στις περισσότερες περιπτώσεις χάνονται οι δεσμοί από το παρελθόν, γεγονός που δημιουργεί μεγάλη πρόκληση για όλα τα μέλη. Το άτομο με άνοια δεν μπορεί πάντα να ανταποκριθεί σε ερωτήσεις του τύπου "Θυμάσαι το τάδε ή το δείνα;". Για τον λόγο αυτό, είναι μερικές φορές σημαντικό να απομακρυνθούμε από το παρελθόν και να ανοίξουμε τον χώρο για το παρόν, να επιτρέψουμε την επικοινωνία προς άλλες κατευθύνσεις, να δημιουργήσουμε νέες συνδέσεις στον παρόντα χρόνο.
Οι ευχάριστοι χώροι των μουσείων, των γκαλλερί τέχνης, των αρχείων ή των βιβλιοθηκών είναι ιδανικοί για τη διοργάνωση εκπαιδευτικών εργαστηρίων στα οποία μπορούν να συμμετάσχουν τα άτομα με άνοια και τα μέλη των οικογενειών τους. Σε ορισμένα μουσεία, η πρακτική της διοργάνωσης τέτοιων μικτών εκπαιδευτικών εργαστηρίων έχει αποδειχθεί εξαιρετικά επιτυχής. Κατά τη διάρκεια των Χριστουγέννων για παράδειγμα, στο Μουσείο της Σλαβονίας στην πόλη Osijek της Κροατίας διοργανώνονται εργαστήρια διακόσμησης μπισκότων και μελομακάρονων, τα οποία επισκέπτονται με χαρά γιαγιάδες με εγγόνια ή/και άλλα μέλη της οικογένειας.
Γιατί είναι χρήσιμη αυτή η διαδικασία;
Η καλλιέργεια της μνήμης επιτυγχάνεται με τη συζήτηση για τις στιγμές που τα μέλη της οικογένειας έζησαν μαζί, την ανασκόπηση οικογενειακών κειμηλίων, την καλλιέργεια οικογενειακών παραδόσεων, όπως η προετοιμασία συνταγών ή η οργάνωση σημαντικών οικογενειακών εκδηλώσεων. Ακόμη και για τα νεότερα μέλη της οικογένειας, είναι πολύτιμο να γνωρίζουν τους προγόνους τους.
Ωστόσο, αυτό που δημιουργεί άρρηκτους δεσμούς είναι τα γεγονότα του παρόντος. Τα εκπαιδευτικά εργαστήρια, ιδίως εκείνα στα οποία μαθαίνετε για τις παραδόσεις και τα έθιμα, έχουν θετική επίδραση στη διάθεση και το δέσιμο μεταξύ των μελών της οικογένειας των ατόμων που πάσχουν από άνοια ή διαταραχές μνήμης.
Η Κοινωνική πτυχή
Τα εκπαιδευτικά εργαστήρια, ιδίως εκείνα στα οποία μαθαίνετε για τις παραδόσεις και τα έθιμα, έχουν θετική επίδραση στη διάθεση και το δέσιμο μεταξύ των μελών της οικογένειας ενός ατόμου με άνοια. Με αυτή την ευκαιρία, μπορούμε να ακούσουμε πώς οι μεγαλύτεροι σε ηλικία άνθρωποι περιγράφουν γεγονότα από την παιδική τους ηλικία και έτσι διδάσκουν στη νεότερη γενιά ή να μάθουμε για την ιδιαιτερότητα της εποχής που οι ίδιοι ήταν νέοι. Πώς ετοιμάζονται τα γιορτινά κέικ, πώς γιορτάζονται οι θρησκευτικές γιορτές, πώς φτιάχνεται ένα παιχνίδι... όλα αυτά είναι καλά θέματα για τα οποία όλοι μας θέλουμε να μιλάμε.
Η δημιουργία ενός προσωπικού χρονολογίου μπορεί να είναι ένας χρήσιμος τρόπος καταγραφής σημαντικών πληροφοριών για το άτομο και να βοηθήσει τους άλλους να το κατανοήσουν και να συσχετιστούν καλύτερα μαζί με τον ασθενή. Ένα προσωπικό χρονολόγιο λειτουργεί ως καταγραφή αυτών των πληροφοριών και μπορεί να μοιραστεί με άλλους για να τους βοηθήσει να κατανοήσουν καλύτερα και να συσχετιστούν με το άτομο με άνοια. Η δημιουργία ενός προσωπικού χρονολογίου βοηθά τα άτομα με άνοια να μοιραστούν ποιοι είναι, να μεταφέρουν σημαντικές πληροφορίες για τον εαυτό τους και να ενισχύσουν την αίσθηση της ταυτότητάς τους, καθώς και να βοηθήσουν τα μέλη της οικογένειας να αναπτύξουν στενότερο δεσμό με το άτομο με άνοια, μέσω της ανταλλαγής των ιστοριών τους.
Αυτή η ενότητα περιγράφει πώς μπορούμε να δημιουργήσουμε συνδέσεις του παρόντος με βάση την αναπόληση, τη συζήτηση και τη χειροτεχνία.
Δραστηριότητες:
1.Δημιουργική γραφή
Η δημιουργική γραφή - η συγγραφή σύντομων ιστοριών ή ποιημάτων - ειδικά αν τα άτομα είναι στα αρχικά στάδια της άνοιας και συμμετέχουν σε ομαδικές δραστηριότητες - συμβάλλει στην ανάπτυξη επικοινωνιακών δεξιοτήτων και στην αίσθηση ότι ανήκουν σε μια ομάδα.
Τα μουσεία, τα αρχεία, οι πινακοθήκες και οι βιβλιοθήκες είναι ιδιαίτερα εμπνευσμένοι χώροι όπου έργα τέχνης ή αρχαία γραπτά μπορούν να ενισχύσουν τη φαντασία και να έχουν ιδιαίτερα διεγερτική επίδραση στη γραπτή δημιουργικότητα.
Τα άτομα με πρώιμη άνοια, ανεξάρτητα από τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν με τη βραχυπρόθεσμη μνήμη, έχουν ισχυρούς δεσμούς με τη μακροπρόθεσμη μνήμη και μπορούν να συμμετέχουν στην ανάγνωση ποίησης και να μιλούν για όσα διαβάζουν. Τα άτομα με άνοια και διαταραχές μνήμης έχουν όλη την ελευθερία στη δημιουργική έκφραση και στη συγγραφή των σκέψεών τους.
Μέσω της δημιουργικής γραφής, τα άτομα με άνοια και διαταραχές μνήμης μπορούν να επινοήσουν ορισμένες εικόνες και να είναι ευρηματικά, αλλά μπορούν επίσης να ανακαλέσουν σκηνές από την παιδική τους ηλικία και να συμπεριλάβουν ένα μέρος του εαυτού τους σε μια ιστορία ή ένα ποίημα με έναν πολύ οικείο και ζεστό τρόπο.
Υπάρχουν και άλλοι τρόποι για να διατηρηθεί ένα γραπτό ντοκουμέντο, ένα γραπτό ενθύμιο ή ένα ποίημα, και αυτός είναι η ηχογράφηση του. Η ηχογράφηση επιτρέπει την επανειλημμένη ακρόαση ενός ψηφιακού αρχείου ή ενός δίσκου. Σχεδόν κάθε κινητή συσκευή διαθέτει μια ενσωματωμένη εφαρμογή ηχογράφησης όπως π.χ. το SoundCloud ή μια απλή εφαρμογή εγγραφής φωνής.
Τι θα κερδίσετε;
- Η εργασία σε ζευγάρια ή σε ομάδες μπορεί να εμβαθύνει την αίσθηση σύνδεσης μεταξύ των φροντιστών και των ατόμων με άνοια και διαταραχές μνήμης.
- Η ανάγνωση, η συζήτηση και η συζήτηση ενθαρρύνουν την αύξηση της αυτοπεποίθησης και της ευημερίας.
- Συμμετέχοντας σε αυτά τα εργαστήρια, τα άτομα που βρίσκονται στα αρχικά στάδια της άνοιας καλλιεργούν τη μακροπρόθεσμη μνήμη τους, ιδίως από την παιδική και νεανική ηλικία.
- Οι φροντιστές έχουν την ευκαιρία να επανασυνδεθούν με τα Άτομα με άνοια και διαταραχές μνήμης χωρίς να αναπολούν το παρελθόν.
- Τα άτομα με άνοια τείνουν να αποθαρρύνονται από συχνές ερωτήσεις όπως "Μπορείτε να θυμηθείτε;". Αυτές οι ερωτήσεις και αυτές οι καταστάσεις μπορεί να τους αποθαρρύνουν περαιτέρω και να τους κάνουν να νιώθουν ανασφάλεια.
- Ωστόσο, αν ο φροντιστής και το Άτομο με άνοια και διαταραχές μνήμης βρουν νέα θέματα για να συζητήσουν μαζί μέσω της δημιουργικής γραφής, τότε αυτό το μεγάλο χάσμα μπορεί να γεφυρωθεί και να μετατραπεί σε κάτι διασκεδαστικό και για τους δύο.
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ
Κατεβάστε το PDF αρχείο της δραστηριότητας:
Βήμα 1ο.
Επικοινωνήστε με ένα μουσείο, ένα αρχείο, μια γκαλερί ή μια βιβλιοθήκη κοντά σας. Οργανώστε μαζί ένα εργαστήριο δημιουργικής γραφής για να συμμετάσχουν άτομα με πρώιμη άνοια και φροντιστές. Ζητήστε από ειδικούς, όπως συγγραφείς ή ποιητές, να συμμετάσχουν στο εργαστήριο.
Βήμα 2ο.
Παρέχετε έργα τέχνης, όπως πίνακες ζωγραφικής ή φωτογραφίες ή προσωπικά αντικείμενα που μπορούν να χρησιμεύσουν ως πηγή έμπνευσης για τη συγγραφή. Ενθαρρύνετε τη συζήτηση σχετικά με τα θέματα κάνοντας ερωτήσεις. Ενθαρρύνετε τα άτομα με άνοια να μοιραστούν τις σκέψεις τους, τις εμπειρίες τους, αλλά και να φαντασιωθούν και να μιλήσουν για τις σκηνές που έχουν στο μυαλό τους.
Βήμα 3ο.
Καταγράψτε τις σκέψεις σας και τα λεγόμενά σας σε ένα χαρτί ή σε ένα τετράδιο εργασίας. Αφήστε τις να αποτελέσουν τη βάση για τη συγγραφή σύντομων ιστοριών ή ποιημάτων.
Βήμα 4ο.
Ζητήστε από τους συμμετέχοντες να διαβάσουν τα χαρτιά και να προβληματιστούν σχετικά με αυτά που έγραψαν.
Τι θα χρειαστείτε;
- Ένα κατάλληλο χώρο εργασίας σε κάποιο μουσείο, αρχείο, γκαλερί ή βιβλιοθήκη.
- Αντικείμενα τέχνης ή βιβλία και κείμενα για μελέτη ή ανάγνωση.
- Εξοπλισμός: καρέκλες, τραπέζια, στυλό και χαρτιά.
Σημεία για αναστοχασμό
Η κοινωνική συναναστροφή, μαζί με την ανάγνωση, τη συζήτηση και τη συγγραφή σύντομων λογοτεχνικών έργων, ενισχύει τους διαπροσωπικούς δεσμούς.
Ο πολιτιστικός τομέας μπορεί να προσφέρει ανεξάντλητες πηγές έμπνευσης - αναλύοντας έργα τέχνης ή διαβάζοντας βιβλία.
Μέσω της τέχνης και των δημιουργικών μεθόδων, δημιουργείται χώρος για την αυτοπραγμάτωση και την αυτοπραγμάτωση της προσωπικότητας. Στα άτομα με άνοια και διαταραχές μνήμης δίνεται η ευκαιρία να εκφραστούν και να χαλαρώσουν.
Βιβλιογραφικές αναφορές / Πηγές
How creative writing could help those with dementia
Arts therapy for people with dementia through poetry and creativity
2. Απο το χειροποίητο κέντημα στα Χριστουγεννιάτικα κουλουράκια
Ένα από τα καθήκοντα των μουσείων, των αρχείων ή/και των βιβλιοθηκών είναι η οργάνωση ποικίλων δραστηριοτήτων στις οποίες μπορούν να συμμετέχουν οι επισκέπτες. Στόχος της δραστηριότητας είναι η ανάπτυξη ποιοτικών σχέσεων με το κοινό, η προβολή της πολιτιστικής κληρονομιάς, η μεταφορά γνώσεων κ.λπ. Ορισμένες από τις δραστηριότητες μπορεί να είναι θεματικές διαλέξεις ή εργαστήρια. Ένας καλός επιμελητής, βιβλιοθηκάριος ή παιδαγωγός γνωρίζει πώς να προσαρμόζει το περιεχόμενο των δραστηριοτήτων στην ηλικία των συμμετεχόντων, αλλά υπάρχουν και εκδηλώσεις στις οποίες μπορούν να συμμετέχουν μαζί μεγαλύτερες και νεότερες γενιές. Σε ορισμένα μουσεία, κατά τη διάρκεια των διακοπών του Πάσχα ή των Χριστουγέννων, διοργανώνονται εργαστήρια όπου οι ηλικιωμένοι, οι παππούδες και οι γιαγιάδες, μεταδίδουν τις γνώσεις ή τις αναμνήσεις τους σχετικά με τα έθιμα και τις παραδόσεις.
Αυτά και παρόμοια εργαστήρια είναι κατάλληλα για τη συμμετοχή των ατόμων με άνοια και διαταραχές μνήμης και των μελών της οικογένειάς τους, ιδίως της νεότερης γενιάς, για την οποία η καλλιέργεια μιας σχέσης με ένα ηλικιωμένο άτομο που βρίσκεται στη διαδικασία ανάπτυξης άνοιας μπορεί να σημαίνει πολλά.
Τι θα κερδίσετε;
- Η σχέση μεταξύ του ατόμου με άνοια και διαταραχές μνήμης και των μελών της οικογένειας βαθαίνει.
- Τα νεότερα μέλη της οικογένειας έχουν την ευκαιρία να αναπτύξουν μια σχέση με έναν παππού ή μια γιαγιά που βρίσκεται στα αρχικά στάδια της άνοιας.
- Εμβαθύνεται η κατανόηση της κατάστασης του ατόμου με άνοια και διαταραχές μνήμης.
- Είναι ευκολότερο να αποδεχτούν και να παρακολουθήσουν την εξέλιξη της νόσου.
- Στο άτομο με άνοια δίνεται σημασία επειδή μπορεί ακόμη να συμβάλει ενεργά στην καλή διάθεση.
- Ανεξάρτητα από τη μνήμη που έχουν, τα άτομα με άνοια και διαταραχές μνήμης μπορούν να συμμετέχουν ενεργά σε δραστηριότητες όπως η διακόσμηση μελομακάρονων ή κάποια άλλη δεξιότητα.
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ
Κατεβάστε το PDF αρχείο της δραστηριότητας:
Απο το χειροποίητο κέντημα στα Χριστουγεννιάτικα κουλουράκια.pdf
Βήμα 1ο
Σκεφτείτε ποια έθιμα στην περιοχή σας είναι εξαιρετικά σημαντικά και όμορφα και ποιο θέμα θα μπορούσατε να χρησιμοποιήσετε για τη διοργάνωση ενός εργαστηρίου για μικτές ηλικίες. Αν δεν είστε αρκετά εξειδικευμένοι εσείς οι ίδιοι, καλέστε εξωτερικούς συνεργάτες που μπορούν να επιδείξουν μια συγκεκριμένη τεχνική ή δεξιότητα και να μεταδώσουν τη γνώση τους στους άλλους.
Βήμα 2ο
Επιτρέψτε στους επισκέπτες - φροντιστές και τα άτομα με άνοια και διαταραχές μνήμης να μιλήσουν και, αν η μνήμη τους τους εξυπηρετεί ακόμη καλά, να μοιραστούν τις εμπειρίες και τις αναμνήσεις τους από τις οικογενειακές συγκεντρώσεις, την προετοιμασία του φαγητού ή τα έθιμα κατά τη διάρκεια των γιορτών (οικογενειακές συγκεντρώσεις, συνταγές, στολισμός κ.λπ.)
Βήμα 3ο
Παρέχετε έναν άνετο χώρο, ένα μέρος όπου οι συμμετέχοντες μπορούν να καθίσουν άνετα και να μιλήσουν μεταξύ τους ή να γνωριστούν καλύτερα. Εκθέστε τα έργα που δημιούργησαν οι συμμετέχοντες, ώστε το υπόλοιπο κοινό να δει τα αποτελέσματα του εργαστηρίου, αλλά και για να ευαισθητοποιηθεί το κοινό σε θέματα που σχετίζονται με την άνοια και σε δραστηριότητες που βοηθούν τους ασθενείς και τους φροντιστές.
Τι θα χρειαστείτε;
- Κατάλληλος χώρος για εργασία σε μουσείο, αρχείο, γκαλερί ή βιβλιοθήκη.
- Εξοπλισμός: καρέκλες και τραπέζια, υλικά για το εργαστήριο.
- Συνεργασία με την τοπική κοινότητα ή με άτομα που γνωρίζουν τα ήθη και τα έθιμα της περιοχής.
Σημεία για αναστοχασμό
Ανεξάρτητα από το πόσο επιτυχημένα ή ανεπιτυχώς καταφέρνουν να θυμηθούν τον πως περνούσαν τις μέρες των γιορτών ή τα έθιμά τους, τα άτομα με άνοια και διαταραχές μνήμης μπορούν πάντα να συμμετέχουν ενεργά στο εργαστήριο. Αυτός είναι ένας καλός τρόπος για όλους τους συμμετέχοντες να είναι ενεργοί μαζί, την ίδια στιγμή, ανεξάρτητα από τις σχέσεις που προϋπάρχουν μεταξύ τους.
Βιβλιογραφικές αναφορές / Πηγές
Video: The Museum of Modern Art
Meet Me | Art Discussion Programs for Individuals with Dementia